Định vị thế mạnh để phát triển kinh tế đô thị trong vùng di sản (P2)

Mỗi đô thị sông, biển sở hữu tiềm năng riêng về địa hình, vị trí địa lý cũng như nguồn lực sản kiến trúc đô thị, văn hoá…khác nhau. Đó cũng là lợi thế để định vị thế mạnh trong kinh tế đô thị của riêng mình.

Đô thị Huế

Đối với đô thị Huế. Huế là nơi đang lưu giữ một kho tàng di sản văn hóa vật chất và tinh thần vô cùng đồ sộ, phong phú của Việt Nam. Xét cả về quy mô, tính độc đáo, kho tàng di sản ấy luôn được xếp hàng đầu không chỉ ở phạm vi trong nước mà còn ở cấp độ châu lục và thế giới. Ông Amadou Mahtar M’Bow, nguyên Tổng Giám đốc UNESCO từng thốt lên rằng: “Những người đầu tiên xây dựng Huế đã có dụng ý đóng khung Huế trong phong cảnh kỳ diệu từ núi Ngự Bình đến đồi Vọng Cảnh, phá Tam Giang và Cầu Hai. Nhờ thế, họ sáng tạo ra một kiến trúc tinh vi, trong đó mỗi nhân tố bắt nguồn cảm hứng từ thiên nhiên gần gũi. TP Huế là một kiệt tác về thơ kiến trúc đô thị”. Di sản kinh đô Huế thế kỷ XIX đã trở thành di sản văn hóa thế giới với đa dạng các thể loại: vật thể, phi vật thể, ký ức…

Theo Nghị quyết 54, ngày 10/12/2019 của Bộ Chính trị về xây dựng và phát triển tỉnh Thừa Thiên-Huế đến năm 2030, tầm nhìn năm 2045 với quan điểm “Xây dựng và phát triển Thừa Thiên Huế trở thành thành phố trực thuộc Trung ương trên nền tảng bảo tồn, phát huy giá trị di sản cố đô và bản sắc văn hóa Huế, với đặc trưng văn hóa, di sản, sinh thái, cảnh quan, thân thiện môi trường và thông minh; du lịch là ngành kinh tế mũi nhọn, công nghệ thông tin và truyền thông là đột phá, công nghiệp và nông nghiệp công nghệ cao là nền tảng.

Đây là nhiệm vụ quan trọng, có ý nghĩa cả về kinh tế - xã hội, chính trị, quốc phòng và an ninh; không chỉ là của riêng Thừa Thiên - Huế mà còn của cả vùng kinh tế trọng điểm miền Trung và cả nước. Một trong những nội dung quan trọng mà Nghị quyết 54 của Bộ Chính trị yêu cầu là mở rộng, đổi mới để TP Huế trở thành một đô thị trung tâm trong tương lai. Việc mở rộng này vừa đáp ứng nhu cầu thực tế, vừa đáp ứng với nhu cầu đô thị xứng tầm và đáp ứng nhu cầu phát triển đời sống, kinh tế của nhân dân không chỉ riêng TP Huế và cả tỉnh Thừa Thiên - Huế.

TP. Huế - Sơ đồ định hướng phát triển không gian (Nguồn: thuathienhue.gov)

Đô thị Đà Nẵng

Đối với TP. Đà Nẵng. Đà Nẵng, một đô thị có vị trí đẹp bên bờ sông Hàn và bên bờ biển Đông. Thiên nhiên đã ưu đãi cho Đà Nẵng nhiều lợi thế về cảnh quan đẹp, nổi tiếng: từ ‘’cổng trời” Hải Vân - “Thiên hạ đệ nhất hùng quan”, Non Nước - Ngũ Hành Sơn đến bán đảo Sơn Trà tráng lệ. Nếu đứng từ ‘’cổng trời” Hải Vân, nhìn xuôi về phía Nam nơi con sông Hàn chảy qua, đổ vào vùng cửa vịnh Đà Nẵng mới cảm nhận hết vẻ quyến rũ mà thiên nhiên ban tặng cho thành phố này... Hơn nữa, Đà Nẵng lại nằm giữa vùng kề cận ba di sản văn hóa thế giới: Cố đô Huế, đô thị cổ Hội An và Thánh địa Mĩ Sơn… Đây là những lợi thế hiếm có của một đô thị biển.

Trong phạm vi khu vực và quốc tế, Đà Nẵng là một trong những cửa ngõ quan trọng ra biển của Tây Nguyên và các nước Lào, Campuchia, Thái Lan, Myanma đến các nước vùng Đông Bắc á thông qua hành lang kinh tế Đông - Tây với điểm kết thúc là cụm cảng Tiên Sa - Liên Chiểu. Nằm ngay trên một trong những tuyến đường biển và hàng không quốc tế, Đà Nẵng có một vị trí đặc biệt thuận lợi cho sự phát triển nhanh chóng và bền vững.

Nghị quyết số 43-NQ/TW ngày 24/01/2019 của Bộ Chính trị về xây dựng và phát triển thành phố Đà Nẵng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 đã xác định: “Xây dựng thành phố Đà Nằng trở thành một trong những trung tâm kinh tế - xã hội lớn của cả nước và Đông Nam Á với vai trò là trung tâm về khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo, du lịch, thương mại, tài chính, logistics, công nghiệp công nghệ cao, công nghệ thông tin, công nghiệp hỗ trợ; là một trong những trung tâm văn hoá - thể thao, giáo dục - đào tạo, y tế chất lượng cao, khoa học - công nghệ phát triển của đất nước; trung tâm tổ chức các sự kiện tầm khu vực và quốc tế; thành phổ cảng biển, đô thị biển quốc tế với vị trí là hạt nhân của chuỗi đô thị và cực tăng trưởng của vùng kinh tế trọng điểm miền Trung - Tây Nguyên; trở thành đô thị sinh thái, hiện đại và thông minh, thành phố đáng sống, có tổ chức đảng và hệ thống chính trị vững mạnh, chính quyền tiên phong trong đổi mới và phát triển, ngưòi dân có mức sống thuộc nhóm địa phương dẫn đầu cả nước với chất lượng cuộc sống tốt, thân thiện, hạnh phúc và sáng tạo; quốc phòng, an ninh và chủ quyền biển, đảo được bảo đảm vững chắc”.

Trong thời gian qua Đà Nẵng đã phát triển mạnh và tương đối thành công. Với ý tưởng lấy vịnh Đà Nẵng và sông Hàn làm bố cục chủ đạo trong tổ chức không gian, đô thị Đà Nẵng được mở rộng không gian về phía Tây, Tây Bắc, Tây Nam, Nam và Đông Nam. Trước mắt ưu tiên phát triển theo hướng Tây Bắc, khu vực giữa quốc lộ 1A và đường Liên Chiểu - Thuận Phước (đường Nguyễn Tất Thành). Đồng thời mở rộng đô thị trên cơ sở xây dựng các đô thị vệ tinh, các thị trấn, thị tứ và phát triển kết cấu hạ tầng diện rộng để từng bước hình thành chùm đô thị vệ tinh Đà Nẵng... Phát triển các khu du lịch Nam Ô, Xuân Thiều, Mĩ Khê, Bắc Mĩ An (Purama), Non Nước...

TP. Đà Nẵng - Sơ đồ định hướng phát triển không gian (Nguồn: danang.gov)

Thành phố Tam Kỳ (Quảng Nam)

Đối với TP. Tam Kỳ (Quảng Nam). Tam Kỳ có vị trí địa lý đặc biệt quan trọng trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của vùng Duyên hải trung Trung Bộ và của tỉnh Quảng Nam. Với tiềm năng địa thế đặc thù, gần các vùng kinh tế trọng điểm và sân bay Chu Lai, cảng Kỳ Hà, cảng Tam Hiệp, thành phố Tam Kỳ đã hội tụ được các điều kiện thuận lợi để phát triển thành một đô thị loại 2 với vai trò là thành phố tỉnh lỵ của tỉnh Quảng Nam và tương lai sẽ là trọng điểm phát triển của cả khu vực.

Về quy hoạch đô thị, theo KTS Hoàng Sừ (Chủ tịch Hội KTS Quảng Nam), với diện tích hơn 9000ha trải dài từ Tây sang Đông, TP. Tam Kỳ không chỉ có sông Trường Giang mà còn có thêm hai dòng sông Bàn Thạch chảy song song từ Bắc sang Nam rồi cùng hòa dòng chung chảy ra vịnh Kỳ Hà. Hai hồ nước lớn là hồ Phú Ninh rộng 3500ha và hồ, sông, đầm như hai lá phổi xanh tạo sự điều hòa nước và không khí cho thành phố. Không gian toàn đô thị tràn ra phía Đông gặp bờ biển Tam Thanh, các dãy đồi An Hà, Quảng Phú, Trà Cai, địa đạo Kỳ Anh… nằm trong lòng thành phố như chờ sẵn dịp cho ngày hội nhập không gian đô thị. Thành phố hiện tại với diện tích hơn 3000ha và hơn 100 ngàn dân là bàn đạp chắc chắn cho việc phát triển không gian đô thị hướng biển.

TP. Tam Kỳ - Sơ đồ định hướng phát triển không gian (Nguồn: quangnam.gov)

Thành phố Hội An

Đối với thành phố Hội An. Hội An là một thành phố thuộc tỉnh Quảng Nam có nhiều khu phố cổ được xây từ thế kỷ 16 và vẫn còn tồn tại gần như nguyên vẹn đến nay. Trong các tài liệu cổ của phương Tây, Hội An được gọi Faifo. Phố cổ Hội An được công nhận là di sản thế giới UNESCO từ năm 1999. Đây là địa điểm thu hút được rất nhiều khách du lịch trong và ngoài nước.

Về định hướng quy hoạch chung thành phố Hội An, có 5 yếu tố chính trong cấu trúc quy hoạch, gồm: Thứ nhất là hạt nhân lịch sử, bao gồm khu phố cổ Hội An và khu vực cận phố cổ có bán kính 1000 - 1200m. Ở khu vực này sẽ bảo tồn nguyên trạng khu phố cổ, lấy phố cổ làm hạt nhân phát triển, bổ sung các công trình, công viên công cộng, quảng trường lễ hội…;

Thứ hai là hành lang chuyển tiếp là vành đai xanh bao bọc trung tâm lịch sử, tăng cường yếu tố tự nhiên để giảm thiểu tác động đến môi trường.

Thứ ba là khu vực phát triển là khu vực bên ngoài của hành lang chuyển tiếp. Là các đô thị mới chứa các trung tâm vệ tinh làm yếu tố đối trọng để đáp ứng nhu cầu phát triển và bảo tồn di sản…

Thứ tư là khu vực dự trữ phát triển bao gồm các vệt đất dọc ranh giới phía Tây thành phố. Khu vực này nhằm giữ được đặc trưng không gian của các đô thị, giải quyết các vấn đề đô thị, đấu nối hạ tầng với địa phương lân cận. Thứ năm là hành lang kết nối các khu vực đô thị và Cù Lao Chàm.

Phố cổ Hội An luôn khiến người ta nhớ đến là nơi mà cuộc sống bình lặng với không khí cổ xưa, dường như không bao giờ bị lãng quên bởi dòng chảy của thời gian…Năm 2019, phố cổ Hội An được Tổ chức giải thưởng Du lịch thế giới - World Travel Awards (WTA) trao giải “Điểm đến thành phố văn hóa hàng đầu châu Á”, sự kiện này đã khẳng định thương hiệu, sức hút của Di sản văn hóa thế giới UNESCO tại Việt Nam.

Tôi cho rằng, chuỗi đô thị sông, biển trong vùng di sản trung Trung Bộ có những nét riêng độc đáo cả về điều kiện tự nhiên, văn hóa, lịch sử, con người… khác với các đô thị sông, biển khác trong vùng Duyên hải miền Trung và cũng là thế mạnh, có tính cạnh tranh, khả năng định vị giá trị thương hiệu của từng địa phương trong quá trình phát triển của mình. Các đô thị Huế, Đà Nẵng, Tam Kỳ, Hội An luôn thể hiện khả năng thu hút sự quan tâm đầu tư từ Nhà nước, các doanh nghiệp, các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước về phát triển kinh tế biển, đô thị, hạ tầng, dịch vụ, du lịch, văn hoá,…Cùng với đó cũng tạo ra sự gia tăng về giá trị bất động sản.

Chiến lược phát triển đô thị sông, biển không chỉ khai thác tiềm năng của mỗi địa phương mà rộng hơn là câu chuyện liên kết vùng, tạo ra chuỗi đô thị sông, biển trong mạng lưới đô thị quốc gia, gắn chặt với di sản để có thể vừa bảo tồn vừa phát triển kinh tế theo quan điểm: “Bảo tồn để phát triển; Phát triển để bảo tồn”…Hay phát triển kinh tế dựa trên nền tảng văn hóa của địa phương, của dân tộc, đảm bảo cho sự phát triển bền vững, trường tồn.

Theo Reatimes.vn