Tổng hội Xây dựng Việt Nam góp ý Nghị định quy định chế độ thưởng hợp đồng

Ngay sau khi nhận Công văn về việc tham gia ý kiến với dự thảo Tờ trình và dự thảo Nghị định của Chính phủ Quy định chế độ thưởng hợp đồng đối với các gói thầu liên quan đến đầu tư xây dựng dự án giao thông. Đội ngũ các chuyên gia, các nhà khoa học, quản lý thuộc Tổng hội Xây dựng Việt Nam đã tập trung nghiên cứu bản dự thảo đưa ra nhiều ý kiến góp ý.

Ảnh minh hoạ

Ngày 13/10/2022, Tổng hội Xây dựng Việt Nam (THXDVN) nhận được công văn số 7330/BKHĐT- KCHTĐT của Bộ Kế hoạch và Đầu tư về việc tham gia ý kiến với dự thảo Tờ trình và dự thảo Nghị định của Chính phủ Quy định chế độ thưởng hợp đồng đối với các gói thầu liên quan đến đầu tư xây dựng dự án giao thông trong Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội và một số dự án quan trọng quốc gia, trọng điểm ngành giao thông vận tải. Trong đó đề nghị  Tổng hội tập trung góp ý về các vấn đề vướng mắc có thể xảy ra khi thi hành.

Sau khi nghiên cứu bản dự thảo, THXDVN đã chỉ ra nhiều vấn đề cần được chỉnh sửa, làm rõ trong Tờ trình cũng như Dự thảo Nghị Định.

Cụ thể, về Tờ trình tại Khoản 2, Mục 1 nhắc đến căn cứ pháp lý có nêu lý do về việc “ ...do chưa quy định về nguồn tiền thưởng hợp đồng trong tổng mức đầu tư nên chưa khuyến khích được nhà thầu chủ động sáng tạo, đẩy nhanh tiến độ, nâng cao chất lượng thi công đối với dự án sử dụng vốn đầu tư công”.

Giải trình này là không phù hợp, vì nội dung, thành phần chi phí của Tổng mức đầu tư xây dựng, theo thông lệ Quốc tế, cũng như quy định pháp luật hiện hành của Việt nam với nguồn vốn nhà nước không bao gồm khoản mục chi phí thưởng hợp đồng xây dựng.

Mức xét thưởng phải căn cứ vào thỏa thuận hợp đồng, khi rút ngắn thời gian thực hiện hợp đồng, sáng tạo trong quá trình thực hiện hợp đồng dẫn đến làm giảm chi phí thực tế, đẩy nhanh tiến độ thực hiện hợp đồng theo yêu cầu của bên giao thầu.

Do vậy giá trị mức thưởng chỉ có thể căn cứ theo hợp đồng cụ thể, trên cơ sở có rút ngắn tiến độ theo yêu cầu của chủ đầu tư, giảm chi phí thực tế, nhưng phải đảm bảo chất lượng xây dựng.

Trên thực tế, trong quá trình dự thầu, để cạnh tranh thắng thầu, các nhà thầu đã phải nghiên cứu, đề xuất giải pháp kỹ thuật, giải pháp công nghệ, biện pháp thi công để xây dựng tiến độ thực hiện hợp đồng, giá dự thầu hợp lý.

Việc cải tiến biện pháp, tổ chức thi công tiếp tục rút ngắn tiến độ khi thực hiện hợp đồng, phải đảm bảo chất lượng công trình là cơ sở để xem xét thưởng tiến độ hợp đồng. Vì vậy đề nghị không đưa vào nội dung giải trình này.

Tương tự, về phương pháp tính số tiền thưởng, theo dự thảo công thức tính toán, xác định TD (Số tiền dư sau đấu thầu), thì TD = Giá gói thầu được duyệt (không tính dự phòng) trừ đi Giá trúng thầu (không tính dự phòng).

Cần xem xét lại diễn giải của công thức này, vì lý do: Theo quy định hiện hành tại Mẫu số 20a và 20b (Mẫu hồ sơ mời thầu xây lắp áp dụng phương thức một giai đoạn 2 túi hồ sơ) của Thông tư số 03/2015/TT-BKHĐT Quy định chi tiết lập hồ sơ mời thầu xây lắp, thì đối với các hợp đồng trọn gói và hợp đồng đơn giá cố định, giá trúng thầu và giá hợp đồng phải bao gồm dự phòng. Do vậy công thức này chỉ phù hợp khi áp dụng hợp đồng theo đơn giá điều chỉnh.

Mặt khác việc quy định hệ số K = 2 từ một số tham khảo thực tế (đối với dự án nhóm A ngành giao thông tỷ lệ rút ngắn tối đa 50%) cũng chưa đảm bảo độ tin cậy thuyết phục. Ở đây cần đánh giá việc rút ngắn tiến độ thi công so với hồ sơ dự thầu là do nhà thầu áp dụng các biện pháp kỹ thuật hay do người lập dự án, lập tiến độ hợp đồng chưa am hiểu dự án, chưa am hiểu thực tế thị trường xây dựng nên lập tiến độ chưa đúng.

Trên thực tế, đối với hợp đồng xây dựng áp dụng đơn giá điều chỉnh, nếu việc nhà thầu đẩy nhanh tiến độ, đảm bảo chất lượng công trình và có tiết kiệm được phần dự phòng trượt giá của gói thầu (Do không phải chi dự phòng trượt giá cho khối lượng hoàn thành vào khoảng thời gian dự kiến ban đầu trong thỏa thuận hợp đồng), thì giá trị này sẽ là cơ sở phù hợp để tính mức thưởng do rút ngắn tiến độ hợp đồng.

Trong quy định đã có thời kỳ chúng ta quy định mức thưởng không quá 20%, và thực tế khi người lập dự án đầu tư xây dựng, lập tiến độ hợp đồng am hiểu dự án, am hiểu gói thầu và hợp đồng xây dựng thì xác định tiến độ sẽ sát thực tế.

Do vậy THXDVN kiến nghị hệ số K này là 1,2 và nếu có điều kiện thì nên cho đánh giá để xác định lại hệ số này cho phù hợp để đảm bảo hài hòa lợi ích của nhà nước và phát huy sự sáng tạo của các đơn vị tham gia thực hiện dự án.

Đi sâu hơn về dự thảo Nghị định, THXDVN đề nghị bổ sung nội dung về bảo hành công trình và sửa như sau: “......và phải được nghiệm thu, bàn giao, bảo hành công trình đúng quy định của pháp luật xây dựng” . Nguyên nhân, việc đẩy nhanh tiến độ thực hiện hợp đồng, trong nhiều trường hợp những vấn đề phát sinh về chất lượng xây dựng công trình chỉ bộc lộ khi đưa công trình vào khai thác sử dụng và trong thời gian bảo hành công trình.

Ngoài ra, THXDVN cũng đề nghị không quy định thưởng hợp đồng trong hồ sơ mời thầu, hồ sơ yêu cầu mà chỉ quy định khi thương thảo, ký kết hợp đồng các bên có xem xét và thỏa thuận về vấn đề này phù hợp với từng hợp đồng cụ thể có yêu cầu về rút ngắn thời gian thực hiện. Vì thưởng tiến độ chỉ xảy ra trong quá trình quản lý thực hiện hợp đồng. Việc đưa ngay trong hồ sơ mời thầu, hồ sơ yêu cầu có thể dẫn tới tình trạng nhà thầu đề xuất tiến độ thực hiện hợp đồng không thực chất, trong khi tổ chuyên gia không phát hiện và đánh giá được.

Riêng về phương pháp tính số tiền thưởng THXDVN đề nghị hệ số khuyến khích K=1,2. Cùng với đó, cũng không bổ sung thêm khoản này vào dự thảo Nghị định này. Lý do việc áp dụng giải pháp, công nghệ mới, biện pháp thi công mới là các trường hợp khác có quy định về điều chỉnh hợp đồng xây dựng trong các văn bản hiện hành của pháp luật xây dựng. Khi áp dụng giải pháp, công nghệ mới, biện pháp thi công mới nên để nhà thầu hưởng nguyên giá hợp đồng nhằm khuyến khích sáng tạo mang lại lợi ích chung, nếu nhà thầu hưởng giá thấp nhất sau sáng tạo thì sẽ không khuyến khích nhà thầu sáng tạo.

Liên quan đến vấn đề thanh toán tiền thưởng, văn bản góp ý của THXDVN nêu rõ: Việc thanh toán tiền thưởng hợp đồng đã được quy định trong hợp đồng, phù hợp với quy định của nghị định này do vậy việc thanh toán tiền thưởng như thanh toán chung về hợp đồng xây dựng (không phải làm việc với kho bạc nhà nước để được xem xét, thanh toán theo quy định). Do vậy THXDVN đề nghị sửa lại: Căn cứ nội dung thưởng hợp đồng, nhà thầu tính toán giá trị tiền thưởng, bên giao thầu xem xét xác nhận.

BBT